Armoede en maatschappelijke participatie
ACHTERGROND
Wat is armoede?
Je leeft in armoede als je over onvoldoende middelen beschikt om de goederen en voorzieningen te betalen die in onze samenleving minimaal noodzakelijk zijn. Je deelname aan de samenleving wordt daardoor bemoeilijkt, sociale uitsluiting dreigt.
Kenmerken van armoede
Sociale uitsluiting doet zich voor wanneer mensen langdurig niet kunnen deelnemen aan de gangbare leefpatronen in een samenleving. Hierdoor ontstaan er breuklijnen op meerdere gebieden van het individuele en maatschappelijke leven (Vranken, Geldof & Van Menxel, 1997).
​
Een tekort aan middelen om voldoende aan de samenleving te kunnen participeren, is een kenmerk dat alle personen in armoede gemeen hebben. Om te oordelen of gezinnen beschikken over voldoende inkomsten, moet je kijken naar hun noodzakelijke uitgaven. Deze kunnen erg verschillen naargelang hun gezinssamenstelling en leefsituatie (huisvestingskosten, gezondheidskosten, schulden, ….). Naast een tekort aan financiële middelen ervaren mensen in armoede problemen op andere vlakken zoals huisvesting, onderwijs, sociale relaties, mobiliteit of gezondheid.
Armoede bestrijden op lokaal niveau
Lokale overheden kunnen als initiatiefnemers of vanuit hun regiefunctie een doorslaggevende rol spelen. Ze hebben veel instrumenten om (kinder)armoede tegen te gaan. Ze kunnen gezinnen voorzien van aanvullende financiële steun en daarin rekening houden met de gezinssamenstelling en de noodzakelijke kosten voor kinderen. Daarnaast kunnen ze gezinnen ondersteunen om hun rechten uit te putten. Lokale overheden kunnen inzetten op kwaliteitsvolle en toegankelijke basisvoorzieningen zoals kinderopvang, scholen, openbaar vervoer of vrijetijdsactiviteiten. Aanvullend spelen laagdrempelige werkingen een belangrijke rol: brugfiguren of ontmoetingsplaatsen die vraaggericht werken, op maat en in het tempo van het gezin en op basis van een vertrouwensband. Door daarin te investeren zorgen overheden ervoor dat mensen in armoede de weg vinden naar diensten die hen vooruit kunnen helpen.